Ekstrakty roślinne są bardzo często spotykanymi składnikami kosmetyków, ponieważ dzięki ich obecności można w łatwy sposób ukierunkować działanie produktu o bardzo wszechstronne właściwości. Można z nich zrobić zarówno główny składnik aktywny, jak i dodatkowe ubogacenie receptury i wzmocnienie określonego działania.
Każda roślina, z której jest pozyskany ekstrakt charakteryzuje się unikalnymi cechami ze względu na mnogość substancji, które są w nich zawarte. Ekstrakty pozyskiwane z tej samej rośliny mogą mieć też nieco inne działania ze względu na użycie różnych rozpuszczalników oraz różnych innych czynników, takich jak: część rośliny, z której został przygotowany wyciąg, jej wiek lub położenie geograficzne, w którym występuje.
Czym właściwie jest ekstrakt – jest to inaczej “coś, co zostało wyciągnięte” z danej części rośliny przy pomocy określonego rozpuszczalnika, na przykład wody, gliceryny, glikolu, alkoholu etylowego, oleju lub innego emolientu. Rozpuszczalnik dobiera się ze względu na to, jakie substancje chcemy wyodrębnić z rośliny – jeśli użyjemy rozpuszczalnika polarnego (woda, gliceryna, glikol propylowy, etanol), to nasz ekstrakt będzie bogaty w składniki o tym samym charakterze, jeśli jednak wybierzemy rozpuszczalnik niepolarny (oleje, inne emolienty) – analogicznie będzie w nim więcej substancji o charakterze niepolarnym. Ostatnio coraz bardziej popularne jest ekstrahowanie surowca za pomocą nadkrytycznego dwutlenku węgla. Ten rodzaj ekstrakcji charakteryzuje się wysoką wydajnością, jest to proces ekologiczny, a otrzymane surowce cechują się bogatym składem substancji aktywnych. Dzięki tej technologii ekstrakty otrzymywane tą metodą mają bardzo dobre zdolności penetracyjne i transportowe wgłąb naskórka, a dodatkowo brak dostępu powietrza oraz niska temperatura podczas procesu zapobiega utlenianiu się składników aktywnych. Te właściwości wykazują bardzo wysoką efektywność w produktach kosmetycznych.
Wyciągi mogą być pozyskane z liści, łodyg, owoców, nasion, korzeni. Każdy z nich ma unikalne właściwości, które mogą się różnić nawet jeśli pochodzą z tej samej rośliny. Ze względu na to, że ekstrakty są pozyskiwane z naturalnych surowców, mogą one się różnić też zawartością składników aktywnych w kolejnych partiach, ponieważ rośliny mogą być hodowane w różnych zmiennych warunkach, w różnych porach roku lub w innym klimacie. Dlatego też stosuje się standaryzację na dany związek w surowcu. Producent ekstraktu deklaruje wtedy, jaka ilość danej substancji (na przykład witaminy lub innej substancji aktywnej) jest zawarta w gotowym surowcu, dzięki czemu ma on potwierdzone działanie, a każda partia jest powtarzalna.
W składzie według INCI zazwyczaj nie ma żadnej informacji na temat tego, jaki ekstrakt został w produkcie użyty. Jeśli jest to ekstrakt wodny, to “Aqua” zostanie zsumowana wraz z wodą produkcyjną. Podobnie jak pozostałe rozpuszczalniki są wyróżnione jako oddzielny surowiec i nie można ocenić, czy został on dodany celowo, czy jest on składnikiem ekstraktu. Dodatkowo, większość ekstraktów wodnych i wodno-glicerynowych są konserwowane, aby zapobiec skażeniu mikrobiologicznemu i przedłużyć termin przydatności do użycia surowca. Tutaj też nie jesteśmy w stanie ocenić, czy dany konserwant, który jest wyróżniony w składzie pochodzi od surowca, czy został dodany celowo w celu ochrony przeciwdrobnoustrojowej całego produktu. Ekstrakty, w których rozpuszczalnikiem jest etanol, glikol, emolient lub są sproszkowane nie muszą być konserwowane.
Anna Kuczyńska
Technolog
